1940 Katyn katliamı kurbanlarına ve yıllardır katliam hakkındaki gerçeğin açığa çıkmasını bekleyenlere saygı ifadesi olarak 17 Eylül 2015 tarihinde Varşova’da Katyń Müzesi’nin yeni merkezi açıldı.
1940 Katyn katliamı kurbanlarına ve yıllardır katliam hakkındaki gerçeğin açığa çıkmasını bekleyenlere saygı ifadesi olarak 17 Eylül’de Varşova’da Katyn Müzesi’nin yeni merkezi açıldı. Katyn Müzesi, Varşova Ayaklanması Müzesi’nden sonra Polonya tarihinin önemli olaylarını anılarda yaşatan ikinci çağdaş müze olma özelliği ile ön plana çıkıyor.
Katyn Müzesi’nin açılışında konuşan Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Andrzej Duda: “Katyn Müzesi’nin aynı Varşova Ayaklanması Müzesi gibi umumi hac merkezi ve askerler, gençler için eğitim merkezi olacağına inanıyorum. İnanıyorum ki popüler ve ziyaretçisi çok olacaktır; ülkemizdeki gençlerin ‘Polonya hakkında daha derin bilgiye sahip olmak için Varşova’da mutlaka görülmesi gereken iki yer vardır ve bunlar Varşova Ayaklanması Müzesi ile Katyn Müzesi’dir’ diyeceklerini biliyorum” dedi.
Katyn Müzesi’nin başlıca motifi yoldur. Yol, ki o 10 bini üst düzey polis ve subay olmak üzere neredeyse 22 bin Polonyalı esirin Sovyet polisinin elinden yaşamlarını yitirdikleri katliam yerine götürendir. Katyn Müzesi’ni ziyaret yolu, 3,5 hektarlık Varşova Kalesi parkında bulunan Tören Alanında başlamaktadır. Oraya, Müze önünde askerler nöbet tutarmışçasına eşit mesafe ve sıralar halinde 90 ağaç dikildi. Tam ortada meşe ağacından yapılmış hac bulunmaktadır.
Katyn Müzesi’nin Varşova Kalesinde açılışı sırasında konuşan Başbakan Ewa Kopacz: “Birkaç nesil Polonyalının beklediği ve Sovyet totaliter rejiminin Polonya halkına yaptığı katliamı hatırlatacak olan müzeyi bugün açıyoruz” dedi.
Yol, iki katında müze sergisinin bulunduğu 19. yüzyıldan kalma kaleye gidiyor. Ziyaretçiler, evvela Katyn katliamı hakkında detaylı bilgi ediniyorlar. Bilgiler kutu içinde bulunan multimedya ekranlara yansıtılmaktadır. Sonra özel bir platform yardımıyla müzenin “Kanıtlar” adını taşıyan seviyesine iniyorlar. Burada Katyn mezarlarından çıkarılan yaklaşık 5500 civarında orijinal nesne saklanmaktadır. Gezinin bir sonraki durağı Hayatta Olmayanlar Caddesi ve Katyn Yazıtı’dır. Nisan 1940 olayları hakkındaki gerçeğin ortaya çıkmasını isteyen birçok kişinin, özellikle Katyn ailelerinin çabalarını simgeleyen ve Katyn yazıtına doğru inen ince bir akarsuyun ikiye böldüğü büyük merdivenler Tören Alanına çıkmaktadır.
1940 ilkbaharında, Smolensk yakınlarındaki Katyn civarında, Twer-Miednoje’de, Kiev-Bykovni’de, Harkov girişindeki Piatykhatky’da ve büyük olasılıkla Beyaz Rusya’da NKWD olarak bilinen Sovyet siyasi polisi, aralarında 10 binden fazla subay ve polisin bulunduğu 22 bin civarında Polonya vatandaşını katletti. “Esirlerin” infazına dair hüküm Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin en üst düzey yetkilileri tarafından verilmişti. Hükme, “Katyn karar”ı olarak bilinen Komünist Parti Merkez Komitesi’nin Siyasi Bürosu’nun (Bolşevikler) 5 Mart 1940 tarihli kararında yer verildi. Sovyetler Birliği ancak 1990 yılında katliamın NKWD tarafından işlendiğini resmen kabul etti (daha önce otoriteler bu katliam için sorumluluk almayı reddediyorlardı).
Polonya Savaş ve Şehadet Anısını Koruma Kurulu sekreteri ve Katyn Müzesi’nin sergi içeriğinden sorumlu ekibin başında bulunan Andrzej Kunert Müze açılışında: “Bütün bu katliamın kurbanlarını ve yakınlarını içine sığdırmak için Polonya Cumhuriyeti’nin kocaman bir kalbe sahip olması gerekiyor. Ve uzun zamandır böyle bir kalbe sahiptir. Bu büyük bir görev, zira araştırma, mezardan çıkarma, kimlik saptama ve mezarlık yapma gibi işleri gerektiriyor” diye konuştu.
